Cuộc đời không vì nước mắt của bạn mà dịu dàng hơn, bão giông lại càng không vì những bước chân trốn chạy của bạn mà nhường cho mặt trời hửng nắng. Cuộc đời đâu phải một giấc ngủ, để sau một đêm dài với những cơn ác mộng, bình minh sẽ rạng phía đằng đông. "Tất cả sẽ ổn thôi" mãi chỉ là một lời trấn an vô nghĩa - nếu hôm nay bạn lựa chọn buông xuôi.
***
Chị Hĩn, lần đầu nghe tên chị, tôi đã bật cười. Nhưng buồn thay, cuộc đời chị lại chẳng vui như thế.
Chị là hàng xóm, cũng là khách quen của cửa hàng tạp hóa nhà tôi.
Chị cao còn chưa tới tai tôi, tóc chị xoăn, mẹ bảo đàn bà tóc xoăn thì số khổ. Có lẽ đúng thật. Khuôn mặt chị đã đầy những nếp nhăn và những đám tàn nhang, trông chị già hơn cái tuổi ba mươi mấy của mình. Nhưng chị hoạt bát, nhanh nhẹn và hay cười.
Năm mười tám tuổi, chị lấy một người đàn ông trong làng. Có lẽ khi ấy, chị chỉ nghĩ giản đơn sẽ sinh mấy đứa con, gắn bó với ruộng đồng, chăm mấy con lợn, nuôi mấy con gà. Chị sẽ sống như mẹ chị, như bà chị, như bao nhiêu người phụ nữ trong làng bao năm nay, no ấm và an yên.
Nhưng thực tình dăm ba sào ruộng thì đến bao giờ sung túc cho được, sau này còn con cái nữa. Nào ai muốn quanh năm chân lấm tay bùn, trông đất, ngóng trời chỉ để đủ ăn. Khi đã ấm no, người ta ước mơ về ngôi nhà khang trang, tivi màu, xe máy,.... Vợ chồng chị ước ao như thế. Rồi chồng chị quyết chí lên rừng làm vàng. Chị ở nhà cũng trông đợi, ngóng trông. Người phụ nữ trẻ ôm ấp niềm tin vào một cuộc sống tốt đẹp hơn đang lấp ló sau lũy tre làng.
Cuộc đời vốn chẳng phải một con đường bằng, để rồi dẫu có vài ba đoạn sỏi đá gập ghềnh, chỉ cần cố gắng là về đích. Nó còn có những khúc cua, ngã rẽ, những đoạn dốc và cả vực thẳm mà chẳng ai đoán định hết được hết được.
Mấy năm thấm thoát thoi đưa.
Anh ta trở về, nhưng là để dập hết những hi vọng ước mong của chị. Chẳng có ngôi nhà mới, không có chiếc tivi màu, không có chiếc xe máy nào hết,thứ anh ta mang về là đủ thứ thói hư tật xấu: nghiện ngập, rượu chè, cờ bạc... và HIV.
Tôi vẫn nhớ đám trẻ trong làng sợ anh ta như ông ngáo ộp. Khuôn mặt xanh bủng, người như da bọc xương, mắt trũng sâu, lúc nào cũng trợn lên toàn lòng trắng. Em trai tôi vốn nghịch ngợm, bướng bỉnh, chỉ thoáng thấy dáng hẳn ta là vội chạy nép sau lưng mẹ, nước mắt lưng tròng. Ngày nào cũng qua nhà tôi, mua vài cút rượu, cái dáng ngất ngưởng lướt khướt, ai nhìn cũng lắc đầu chán nản. Người đàn ông vốn là chỗ dựa, chết mòn trong rượu và bệnh tật.
Nhớ có lần chị qua nhà tôi, dặn mẹ tôi bán rượu cho anh ta thì pha thêm nước lã vào cho vơi đi cơn say. Nhưng khốn thay anh ta là con sâu rượu, mẻ rượu trước sau đậm nhạt còn biết, huống chi... Những tiếng chửi bới, tiếng bát đĩa vỡ tan, những đám người hung hăng kéo đến đòi nợ,... ban đầu người ta can ngăn, bàn tán, rồi sau coi như chuyện thường ngày.
Vài năm sau, anh ta để lại cho chị một dải khăn tang, một khoản nợ nần và căn bệnh theo chị cả cuộc đời.
Người làng bàn tán, xôn xao, họ sợ HIV, nhưng thương chị.
Nào ai lỡ làm tổn thương một người phụ nữ hiền lành và khốn khổ đến vậy.
Rồi chị vẫn sống tiếp, lặng lẽ và u uất ở cái tuổi hai mươi mấy. Không còn đòn roi, bớt đi nợ nần, nhưng lại thêm phần cô độc. Tôi cũng không rõ, chị sống hay tồn tại. Chị bơ vơ như cái bóng trong nỗi mặc cảm của mình. Bao giờ cũng thế, những nỗi lo sợ và cô độc giết chết người ta nhanh hơn bệnh tật. Chị héo hon như bông hoa dại giữa những ngày thiêu đốt.
Nhưng cuộc đời sau những ngày rải sỏi, trải gai, bỗng dưng dịu dàng tặng chị một nhành mầm, để chị vun trồng, ấp ủ.
Chị gặp anh, người đàn ông lương thiện và cần cù. Cuộc đời anh cũng chẳng khác chị là bao.
Anh lấy vợ và có đứa con gái đầu lòng ở tuổi đôi mươi, và hẳn khi ấy anh cũng ước mơ nhiều lắm. Nhưng số mệnh lại chẳng chiều lòng người, đứa con gái sinh ra, bệnh tật liên miên rồi mất. Chẳng ai ngờ, nguyên nhân lại là từ quá khứ buông thả của người vợ hiền kia. Anh mất con, rồi mất vợ vì HIV, và mang trong mình căn bệnh ấy.
Họ lấy nhau. Rổ rá cạp lại. Anh có người chia sẻ buồn vui, chị có nơi nương tựa, chở che. Cuộc đời bẽ bàng và bạc bẽo xô hai cuộc đời ấy vào nhau.
Họ làm việc chăm chỉ, hòa thuận xóm làng, chăm nom mẹ già,...Người ta gật gù, khen ngợi, chúc mừng cho anh chị. Chị như được sống thêm cuộc đời mới, khép lại quá khử buồn đau, tủi cực. Bông hoa dại héo hon vươn mình đón những tươi tốt, mát lành của cuộc đời.
Nhưng tai họa ập đến khi họ bắt đầu ước mơ và hi vọng,...
Bão giông kéo về vào một đêm mùa hạ ve ran. Tiếng sét ai oán của cuộc đời đánh ngang cuộc đời chị,...
Đêm ấy, anh xách giỏ đi soi cáy ở bãi sông. Cáy được giá, ngày nóng như thiêu, anh tranh thủ đêm khuya mát mẻ, kiếm thêm một chút. Hai vợ chồng bệnh tật, không con cái, sau này biết tựa vào đâu. Vợ chồng anh cứ lo xa như thế. Nhưng người tính nào bằng trời tính.
Anh không trở về nữa.
À, có. Nhưng anh lặng im và lạnh ngắt.
Vẫn nhớ chiều ấy, chị sang nhà tôi xin một nắm rau đay, mua một ít dưa cà, nấu cơm cho anh ăn sớm. Chẳng ai ngờ, ấy là bữa cơm đạm bạc cuối cùng.
Người ta thấy đèn và giỏ của anh nằm ngổn ngang trên nền cát. Còn anh, họ tìm thấy dưới lòng sông sau một đêm thâu tìm kiếm.
Tôi không biết chị đã trải qua đêm đó, và những đêm sau này nữa như thế nào.
Chị gào khóc, chị oán trời,trách đất ,kiệt sức ngồi thẫn thờ bên linh cữu anh,.... Những vòng hoa trắng thê lương, những dòng người viếng dài dằng dặc như làm nỗi đau thêm khắc khoải.
Mấy ngày ấy, chị trông như trải qua cả chục năm cuộc đời. Tôi thấy những đêm không ngủ trên khuôn mặt tiều tụy, thấy nhung nhớ vẹn đôi mắt trũng sâu, thất thần, thấy buồn đau trên những nếp nhăn sâu hoắm,... Nhưng tôi chẳng thể nào nghĩ nổi, chị của những ngày sau sẽ ra sao.
Ba mươi mấy tuổi, bệnh tật, không con cái, rồi cuộc đời cũng dứt đi thứ bấu víu duy ngất còn lại trong đời...
Người ta thấy xót xa, nhưng chỉ chị mới hiểu hết được. Tôi sợ chị nghĩ quẩn. Nếu là chị, nhiều người sẵn sàng lựa chọn cái chết, bởi đôi khi tìm can đảm để chết còn dễ hơn tìm dũng khí mà sống tiếp.
Nhà chồng hắt hủi chị. Cay đắng mà nói, anh mất rồi, họ không muôn liên quan tới chị, họ sợ. Họ thiết lập một khoảng an toàn cho mình, một khoảng cách tàn nhẫn, xa xôi. Chị tủi thân nhưng không oán trách nữa, chị cũng không còn sức mà oán trách. Trách ai đây, trách lòng người lạnh nhạt, trách phận bạc như vôi, hay trách mình được. Oán trách, rồi cuộc đời chị liệu có tươi sáng thêm được bao nhiêu, chị mệt rồi.
Nhưng chị đã sống tiếp, là sống chứ không phải tồn tại. Như một cành cỏ dại bơ vơ, ngỡ đã vùi dập giữa những ngày bão bùng, bỗng nảy những mầm non trong một sớm bình yên.
Chị tập đi xe máy, chiếc xe màu đỏ cũ mà anh để lại, nó hơi đồ sộ so với vóc dáng nhỏ con của chị. Người phụ nữ nửa đời chị chỉ lóc cóc đi xe đạp, hôm ấy tự mình tập đi xe máy. Hồi anh còn, toàn là anh chở chị, nay anh mất rồi, chị chẳng muốn phiền hà ai, lại càng không muốn chỉ ru rú ở nhà.
Ngày nhận được bằng lái, chị cười vui như đứa trẻ được quà.
Bụi chuối chị đâm vào sau mấy bữa tập xe đã lên mầm mới, còn chị đã thành tay lái khá lụa, dù vận tốc của chị hiếm khi quá 25km/h.
Chị làm tóc, mái tóc xoăn dài của chị được ép thằng và tỉa tót. Chị than ngồi mấy tiếng làm tóc, còn mệt hơn chị đi làm thuê ở lò gạch ông Hạ. Chị mua thêm một cây kẹp màu đỏ, hơi rực rỡ nhưng chị ưng.
Cổng nhà chị có một hàng hoa màu tím rất đẹp, chị cũng không biết hoa gì, chỉ thấy đẹp nên xin về trồng. Vườn nhà chị lúc nào cũng mơn mởn rau xanh , đàn gà chiêm chiếp loăng quăng mỗi khi chị mở cửa vãi thóc.
Mỗi tối đi qua nhà chị, thấy chị ngâm nga hát. Bài hát của chị tôi không biết tên, nhưng thấy trong ấy niềm lạc quan, hạnh phúc.
Và trong đôi mắt của chị, buồn đau những đã qua như lắng lại, tĩnh lặng trôi về những ngày xa.
Mẹ tôi khen chị :
- Dạo này trẻ ra mà yêu đời thế.
Chị cười :
- Đời bắt em khổ, nhưng em không thích. Em chọn sung sướng chị ạ.
Rồi chị cười, những nếp nhăn hằn sâu trên khóe mắt người phụ nữ ấy, có chút gì đó xót xa, nhưng rạng rỡ.
Câu nói của chị như được ghi nắn nót vào một tờ giấy nhớ, dán vào trong tâm tưởng của tôi.
Tôi nhận tin chị mất vào một ngày mùa thu nắng ươm vàng, dịu dàng và nhẹ nhõm. Người ta vừa xót xa, nhưng cũng mừng cho chị, họ tin rằng cái chết như khép lại một cuộc đời đầy nước mắt, bi thương, rằng người ta hi vọng chị sẽ có một cuộc đời khác an yên hơn. Cái chết chẳng còn đáng sợ nữa, khi người ta chẳng còn gì để mất, để tin, để hi vọng. Nhưng tôi tin, chị không coi cái chết là sự giải thoát, chị cũng không kiếm tìm hi vọng hạnh phúc ở một nơi mơ hồ mà người ta gọi là kiếp sau.
Sau bao nhiêu vụn vỡ, đắng cay chị đã tự mình chạm tay vào niềm hạnh phúc của mình, trong kiếp này.
Mãi sau này mỗi lần nhắc tới chị, thứ tôi nhớ về không phải khuôn mặt khắc khổ, vóc dáng nhỏ bé, mái tóc xoăn dài hay những nỗi đau chị đã đi qua... mà chính là sắc tím của loài hoa chị trồng, cái dáng lom khom vụng về khi chị dựng xe máy, những lời bài hát tôi chẳng biết tên, là chị của khoảng thời gian ấy, đã can đảm lựa chọn cho mình hạnh phúc.
Chị không phải là người phụ nữ phi thường để ai đó ngưỡng mộ, ca ngợi, chị chỉ giản đơn đứng lên như bản năng khi cuộc đời bắt chị gục ngã bằng những tổn thương.
Nhiều năm rồi, sau cánh cổng khoá han gỉ, luống hoa chị trồng không có ai chăm chút, qua bao mưa nắng bão bùng vẫn mơn mởn một sắc tím bình yên.
Hoa diên vĩ.
Có thực sự bao nhiêu người trong chúng ta dũng cảm lựa chọn như chị, khi cuộc đời tạt vào một gáo nước lạnh đây.
Một lần thất bại liền nghĩ bản thân không có năng lực, một lần chia tay không dám yêu thêm một ai nữa, một lần bị dối lừa liền nhìn mọi thứ với con mắt hoài nghi,...
Bao nhiêu lần chúng ta chọn chạy trốn thay cho đối mặt. chọn yếu đuối thay vì mạnh mẽ, chọn gục ngã thay vì bước tiếp, chọn từ bỏ thay vì kiên nhẫn đến cùng,...
Cuộc đời không vì nước mắt của bạn mà dịu dàng hơn, bão giông lại càng không vì những bước chân trốn chạy của bạn mà nhường cho mặt trời hửng nắng. Cuộc đời đâu phải một giấc ngủ, để sau một đêm dài với những cơn ác mộng, bình minh sẽ rạng phía đằng đông. "Tất cả sẽ ổn thôi" mãi chỉ là một lời trấn an vô nghĩa - nếu hôm nay bạn lựa chọn buông xuôi.
Ngày hôm nay, cuộc đời cho bạn áp lực, cho bạn thách thức, cho bạn khổ đau và cũng cho bạn quyền được lựa chọn,...
Người ta tin rằng nốt ruồi nơi dòng lệ sẽ mang nhiều bi thương, gò má cao sẽ không hạnh phúc, phụ nữ tóc xoăn sẽ khổ, tin rằng đường chỉ tay sẽ nói lên số phận... nhưng lại không tin vào chính bản thân mình.
Nỗ lực hay chấp nhận, mạnh mẽ hay gục ngã... Đó không là số phận, đó là lựa chọn.
Nếu cuộc đời là một thước phim, sao phải tua lại những đoạn khổ đau, cứ can đảm mà viết tiếp những trang hạnh phúc.
Phải không, chị Hĩn ?